مرد یا زنی که زخم‌زبان می‌زند, درباره‌ی همسرش قضاوت میکند و سپس این قضاوت را به شکلی آزاردهنده و انتقادآمیز طرح می‌نماید و طبعاً در پاسخ اعتراض او هم خواهد گفت که: «من فقط از سر خیرخواهی این حرف را زدم!» ولی واقعیت این است او با چنین برخوردی در واقع میخواسته به همسرش بفهماند که وی را قبول ندارد. اکثر آزارهای کلامی با آهنگی حاکی از قضاوت و خردهگیری همراهند. به عنوان مثال، اظهارنظرهایی مانند «تو زیادی حساسی» که احساسات زن را باطل میخوانند، درست مثل شوخیهای آزارنده، نوعی قضاوت محسوب میشوند. نمونههای دیگری نیز از انتقادهای آزاردهنده وجود دارند. مثلاً جملاتی که این طور شروع میشوند: «مشکل تو این است که …» یا «مشکل بنده با شما این است که ….» اینها نیز مانند بسیاری از جمله‌هایی که از ضمیر «تو» در آنها استفاده می‌شود, عبارت‌هایی قضاوت کننده، انتقادآمیز و آزاردهنده هستند.
شوخی‌ها یا جملات آزاردهنده‌ی بارزتر تأثیر عمیق‌تری نیز دارند: «کلک!, تو اصلاً هیچ‌وقت راضی نمی‌شوی, سلیطه, احمق, دیوانه و یا یک دقیقه هم آدم را به حال خودش نمی‌گذاری, چه خنگی! و یا چقدر احمقی…!»
تأثیر جمله‌های انتقادآمیزی که درباره‌ی شما هستند ولی به دیگران گفته میشوند و ضمیر «تو» در آنها به ضمیر «او» تبدیل می‌شود نیز بسیار آزاردهنده است:
«از سایهی خودش هم میترسد!, نمیگذارد چیزی درست بماند! یک جا بند نمیشود و یا یک لحظه دست از غر‌زدن برنمیدارد. دارد دور خودش میچرخد. خودش هم نمیداند چه میکند…»
نظرهای منتقدانه درباره‌ی اشتباهاتی که مرتکب شدهاید و یا حرفهایی که به دروغ راجع به شما در حضور دیگران میزنند و در نتیجه شما را شرمنده و دستپاچه میکنند نیز آزار کلامی به حساب میآیند. مثلاً می‌گویند: «زود دست و دلش میلرزد. آدم عصبیای است. آشغالها را جارو میکند، ولی زیر قالی! هر بار که میرود خرید، کیف پولش را جا میگذارد!…»
جمله‌هایی که کلمات خاصی از متن گفتوگو را مورد انتقاد قرار میدهند نیز آزاردهنده هستند. به مثال‌های زیر توجه کنید!
سودابه و علی آمادهی رفتن به اسکی هستند. سودابه با اشتیاق وصفناپذیری میگوید: «وای، تا آنجا رانندگی! کی میرود این همه راه را؟» علی با تندی جواب میدهد: «تو که رانندگی نمیکنی. من میکنم!»
در طول پخش یک آگهی تجاری، مهری وارد اتاق نشیمن می‌شود و از رضا میپرسد: «برنامه تمام شد؟» رضا با عصبانیت پاسخ میدهد: «این که برنامه نبود! مسابقهی نهایی بود»
در هر دو مثال فوق، زن احساس سرخوردگی کرده به خود میگوید: منظورم این نبود. مسلماً منظور او برای فرد آزاردهنده نیز کاملاً روشن بوده است، این نوع شخصیت‌های آزاردهنده به احتمال زیاد، دائم به همسرشان سرکوفت میزنند که تو همیشه حق را به خودت میدهی.
انتقاد در قالب کمک یا نصیحت هم آزار کلامی یا زخم زبان محسوب می‌شود: «بهتر نبود …؟ اگر چنین میکردی، نتیجه بهتر میشد. این راه بهتری بود اگر … اگر جای تو بودم، این طوری این کار را انجام میدادم. دفعهی بعد تو باید… باید از … استفاده میکردی. ببین چه چیزی را از دست دادی!…»
پاسخ به «قضاوت کردن و خرده گرفتن»
معمولاً قضاوت و سرزنش چیزی جز دروغ درباره‌ی عملکرد و ویژگیهای شخصی فرد دیگر نیست. این رفتارها در واقع ضربه‌هایی هستند که بر پیکر احساس خود‌ارزشمندی شخص وارد میآیند. وقتی دیگران دربارهتان قضاوت میکنند و یا از شما خرده میگیرند که مثلاً «تو یک رانندهی مزخرف هستی» شاید بهتر باشد از خود بپرسید: «واقعاً چه کسی حق یا اجازه دارد درباره‌ی من قضاوت یا انتقاد کند؟» شخص انتقاد‌کننده کیست؟ چه کسی دارد درباره‌ی من قضاوت میکند؟نه یک دادگاه، نه دیوان عالی کشور، نه خدا، بلکه یک آدم که باید سرش توی کار خودش باشد!
هیچ کس حق ندارد درباره‌ی خصوصیات فردی و اعمال و افکار شما قضاوت یا انتقاد کند. به دست دادن تعریفی از شما، تعرضی آشکار نسبت به مرزهای شماست. فضولی یک نوع تجاوز است! برای پاسخ دادن به قضاوت و انتقاد، تا آنجا که میتوانید قاطع، همدلانه، محکم و از موضع قدرت حرف بزنید و اجازه دهید انرژی خشم‌تان از شما حمایت کند؛ مثلاً براحتی بگویید: «هیچ میفهمی چه میگویی؟ یا کسی از جنابعالی نظر نخواست!… نمیخواد از من خرده بگیری! کافی است! کی به حرف تو گوش میدهد؟ چرند است! خواهش میکنم این وراجیها را برای خودت نگه دار! لطفاً سرت توی کار خودت باشه! و یا به تو ربطی ندارد!…»
سپس گفتوگو را قطع نموده در صورت امکان از آنجا دور شوید. در هر حال از ادامهی بحث خودداری کند چرا که هر نوع جروبحث از اثرات واکنش شما میکاهد.
دوستت دارم" معمولاً برای افراد بسیاری دشوار بوده و نیازمند یک زمان مناسب است؛ اما حتماً لازم نیست که عبارت "دوستت دارم" را بر زیبان بیاورید تا طرف مقابل متوجه احساسات درونی شما بشود. هر چند این عبارت می تواند گویای احساسات بدیهی باشد، اما می توان از راههای دیگر نیز عشق را اظهار نمود، که چه بسا میتواند تاثیرگذار تر بوده و رابطه را بیش از پیش شاداب، سرزنده و سالم نگه دارد.
راههای ساده ای وجود دارند که می توانند بدون اینکه حرفی به زبان بیاورید، به همسرتان ثابت کنید که دوستش دارید. و علاوه بر همه این موارد: آیا شما در بوسیدن تبحر دارید یا خیر؟
1- تایید کرده، تشکر کنید و قدردان باشید
یکی از خصلت های طبیعی هر انسانی این است که به دنبال تایید از طرف کسانی است که دوستشان می دارد.
به همین دلیل کاملاً معقول می باشد که تا جایی که می توانید تلاش کنید تا مطمئن شوید که شریک زندگیتان می داند که تا چه اندازه او را دوست می دارید و برایش ارزش و احترام قائل هستید. در میان گذاشتن این امر که چه احساسی نسبت به همسرتان دارید، اصلاً نیازی به صرف وقت آنچنانی ندارد. اگر هم احساس می کنید که او در حال حاضر می داند که شما چه احساسی نسبت به او دارید، بد نیست گاه و بی گاه یادآوری های کوچکی داشته باشید تا او هم بیشتر ترغیب به عشق ورزی نسبت به شما شود.
همه ما دوست داریم تا به خاطر کارهایی که انجام می دهیم، مورد تایید و پذیرش سایرین قرار بگیریم. حال چه این کار تامین مالی خانواده باشد، چه پرورش مناسب فرزندان باشد، نحوه انجام کارهای فردی، نحوه نگاه ما به مسائل مختلف، و یا سایر موفقیت هایی که در زندگی بدست می آوریم.
بنابراین اگر دائماً بخواهید نقد کنید و فقط جنبه های منفی شریک زندگی خود را ببینید، گفتن "دوستت دارم" نمی تواند کاری را از پیش ببرد. در حقیقت با این کار بدتر ارزش خود را زایل کرده و به راحتی او می تواند متوجه شود که حرف هایتان از ته دل نخواهد بود.
متاسفانه بیشتر ما چنین کاری را انجام می دهیم. در قدم اول ابتدا باید آسیب هایی را که به طرف مقابل وارد آورده اید را شناسایی کنید و سعی کنید تا انتقادهایتان آزار و اذیتی را به طرف مقابل وارد نسازد. باید راه نبرد خود را به درستی انتخاب کنید و با شیوه های مسالمت آمیز از او انتقاد کنید. به جای اینکه تمام توجه خود را بر روی اشتباهات و عیوب طرف مقابل متمرکز نمایید، باید سعی کنید در مسائلی که او توانایی بیشتری دارد را تایید، و تصویب کرده و از او قدردانی نمایید. به عنوان مثال زمانیکه همسرتان مثلاً با بیرون بردن زباله ها قصد دارد تا به نوعی، عشق و محبت خود را به شما نشان دهد و یا روغن ماشین شما را تعویض می نماید، یادتان نرود که از عباراتی به این شرح استفاده کنید.: "مرسی از اینکه.....را انجام دای" و یا "از تو سپاسگزاری می کنم که....." و یا "من تو را تحسین می کنم که........" سعی کنید محدوده استفاده از این کلمات و عبارات را افزایش دهید.
2- کاری کنید که احساس کند شماره یک است
سرسپردگی و تعهد اساس یک رابطه را تشکیل می دهد به ویژه در روابط خانوادگی.
هر چند در یک زندگی مشترک زن و شوهر مسائل مربوط به روابط زناشویی خود را باید در اولویت کارهای خود قرار دهند، اما هیچ شکی وجود ندارد که هر یک از افراد کارهای بسیار زیاد دیگری نیز برای انجام دادن در دست دارند. شغل، فرزندان، دوستان، سایر افراد فامیل و قوم و خویش و سایر مسئولیت های اجتماعی معمولاً وقت بسیار زیادی را از شما گرفته و اجازه نمی دهند آنطور که باید و شاید به مسائل زناشویی توجه کنید. با انجام سایر کارها به راحتی توجه تان می تواند از زندگی گرفته شده و زمانی هم که بچه ها را به زندگی مشترک اضافه کنیم، دیگر صحنه دشوار تر از هر زمان خواهد شد. شرکای زندگی، به ویژه مادرها زمانیکه بچه دار می شوند، فکر می کنند که تنها الزامی که در زندگی دارند چیزی نیست جز مراقبت و نگهداری از فرزندانشان. تحت این شرایط طرف دیگر زندگی مشترک به کنار زده می شود.
می بایست به این مطلب توجه داشته باشید که همسرتان هم مانند سایر التزام هایی که در زندگی دارید، پر اهمیت است و باید مانند سایر مسائل به او توجه کنید. و این امر میسر نخواهد شد مگر با صرف وقت و مهر و علاقه. تنها گفتن "دوستت دارم" کاری را از پیش نمی برد و کافی هم نیست. این امر نیازمند عمل کردن از جانب شما می باشد. باید سعی کنید که وقتی را برای همسر خود در نظر گرفته و در آن زمان توجه و تمرکز خود را به طور کامل در اختیار او قرار دهید. به نیازهای او بی توجهی نکنید و به خاطر مسائل جزئی با سایر خواست های او مخالفت نکنید. به خاطر اشتباهاتی که انجام می دهد، او را اینگونه تنبیه نکنید که وقتتان را با او صرف نکنید. اگر تصمیم بگیرید که هر شب با دوستانتان بیرون بروید، این امر به هیچ وجه به او ثابت نمی کند که شما دوستش می دارید و قصد دارید وقت بیشتری را با او صرف کنید. این بر عهده شماست که یک تعادل مناسب میان کارهایتان برقرار کنید.
3- کارهای کوچک خیلی به چشم می آیند
با ملاحظه بودن و ابتکار عمل به خرج دادن برای وارد کردن شادی به زندگی یکی دیگر از راهکارهای ساده ای است که می تواند "دوستت دارم" را به طرف مقابل اثبات کند.
مهربانی و توجه، به ویژه زمانیکه فردی بوده و نشئت گرفته از صمیمیت موجود میان دو نفر باشد، نشان می دهد که شما برای طرف مقابل ارزش قائل هستید. سعی کنید تا جایی که می توانید به خواست ها و نیازهای همسرتان با روی باز برخورد کنید و پیش از آنکه چیزی را از شما درخواست کند، نیازهایش رامرتفع سازید.
با به یاد آوردن رویدادهای مهم زندگی، سعی کنید که همیشه یک قدم جلوتر باشید. سعی کنید نیازهای او را پیش از آنکه آنها را ابراز کند، پیش بینی نموده و او را در کارهایش کمک وهمراهی نمایید.
به عنوان مثال اگر قرار بوده در محل کار در مورد مسئله ی مهمی سخنرانی کند، دست پیش بگیرید و به او زنگ بزنید تا ببیند نتیجه کارش چطور شده. کاری را که از شما درخواست نکرده برایش انجام دهید. منتظر نباشید تا از شما درخواست کند تا شانه هایش را پس از یک روز سخت کاری بمالید. پیش از اینکه فرصت مطرح کردن این درخواست را پیدا کند، شما باید آنرا انجام داده باشید. یاد بگیرید که شنونده خوبی باشید، حتی اگر در مورد چیزی صحبت می کرد که برای شما اصلاً اهمیتی نداشت. و سعی کنید که نصیحت های غیر معقول را برای خودتان نگه دارید.
4- همه چیز او باشید
چه در دوران نامزدی به سر می برید، چه ازدواج کرده اید، موقعیتتان خیلی مهم تر از عنوانی است که بر روی شما گذاشته اند. شما باید دوست، معشوقه و محرم اسرار او باشید.
حتی اگر فرزند دارد، می توانید مادر فرزندانش هم باشید.
سعی کنید که همه این نقش ها را به طور 100% انجام دهید. دوستی باشید که شاد و صادق است. معشوقه ای باشید که پراحساس و صمیمی است و و محرم اسراری باشید که قابل اعتماد است. باید یک گوش شنوا برای او باشید و فردی باشید که هر موقع خواست، بتواند به شما تکیه کند.
در صورت داشتن همسر، اگر بتوانید یک مادر متعهد باشید، او متوجه می شود که به اندازه کافی دوستش دارید که از بچه هایی که با هم آنها را به وجود آورده اید مراقبت و نگهداری کنید.
اگر بخواهید همه چیز او باشید، باید تلاش کنید و زمان و انرژی صرف نمایید؛ اما این تلاش های شما بیش از گفتن هر گونه "دوستت دارمی" به او اثبات میکند که دوستش می دارید.
زمانیکه چنین شیوه های متفاوت گفتن دوستت دارم را در زندگی روزانه خود تمرین می کنید، مطمئن باشید که پاسخ مثبتی را از سوی شریکتان دریافت خواهید کرد و حتی چه بسا او واکنش های بهتری در مقابل شما انجام خواهد داد.
خوب بنابراین همین حالا دست به کار شوید و به شریک زندگیتان ثابت کنید که چقدر او را دوست می دارید.
